Rifugio Lagazuoi & Val Travenanzes
Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd op de berg Lagazuoi verbitterd strijd geleverd tussen Italiaanse en Oostenrijkse troepen. De Italiaanse stellingen op de grote rotsband onderaan de top van de berg vormden twee jaar lang een ondoordringbaar bolwerk in het front dat dwars door de Dolomieten liep.
In de buurt van de Passo di Valparola/Valparolapas ligt ook de Passo Falzarego/Falzaregopas met de massieve rotstoren Lagazuoi. Vanwege het uitzonderlijke goede zicht vanaf de Lagazuoi op de andere bergtoppen werd hier de commandocentrale van de Italiaanse artillerie ingericht. Maar ook de Oostenrijkers hadden zich er niet ver vandaan ingegraven. Om de Oostenrijkse stelling te kunnen veroveren, plande het Italiaanse oppercommando de aanleg van een rotstunnel door de berg. Het begin van de tunnel zou in de buurt van de 'Cengia Martini' komen te liggen. Er werd, met enkele onderbrekingen, ca. 6 maanden aan de tunnel gewerkt. In die tijd werden er een 1100 m lange hoofdtunnel en talrijke zijtunnels gegraven en uitgehakt. Op 19 juni 1917 werd 33 ton gegelatineerde springstof tot ontploffing gebracht. Tegen alle verwachting in hadden de Oostenrijkers hun stellingen in de tussentijd verlaten. In 1996 werd de verwoeste rotstunnel over de hele lengte gerestaureerd.
02.08.2012 - Rifugio Lagazuoi & Val Travenanzes
Extract uit het reisverslag 2012 - Dolomieten
Vandaag wordt opnieuw een zonnige dag voorspeld (daarna zou het 3 dagen lang regenachtig zijn). We besluiten onze verst geplande wandeling te maken. Hiervoor moeten we naar Passo Falzarego rijden, wat nog iets verder is dan onze wandeling aan de Cinque Torri. We rijden er 1 uur op vanaf Toblach.
Via een korte, maar steile kabellift gaan we naar Rifugio Lagazuoi. Vanaf hier heb je een prachtig uitzicht op o.m. Cinque Toori en het gebied waar we de dag hiervoor gewandeld hebben.
In de omgeving van Rifugio Lagazuoi zijn nog heel wat restanten terug te vinden van de eerste wereldoorlog. Naarmate we afdalen richting Val Travenanzes, passeren we regelmatig gangen die zijn uitgehouwen in e rotsen en van waaruit schietgaten zijn gemaakt die moesten toelaten om controle te houden op de omgeving. Deze harde, historische realiteit staat in schril contrast met de ruwe natuurpracht van dit deel van de Dolomieten.
We wandelen een stukje in het Val Travenanzes, maar slaan uiteindelijk rechts af en dalen (via route 402) terug naar Passo Falzarego. Ook hier komen we nog oorlogsrestanten tegen (o.m. een ruine van een hospitaal). Na nog wat klimmen en dalen komen we uiteindelijk aan het dalstation van de lift, waar onze wagen geparkeerd staat.
Na een douche op de camping, gaat het vanavond richting Samyr. Het is ook een eetavond op de camping zelf, maar die valt stevig in het water: rond 20u start een stevige regenbui (incl. onweer) die nog niet is gestopt wanneer we gaan slapen. Als de weersvoorspelling klopt, is dit de voorbode voor het weer van de eerstkomende dagen.